«Μου έσπασε ο τένοντας στον ώμο. Πρέπει να χειρουργηθώ;»

Το στροφικό ή μυοτενόντιο πέταλο του ώμου είναι μια ιδιαίτερη δομή, την οποία σχηματίζουν 4 μύες: Ο υπερακάνθιος , ο υποπλάτιος , ο υπακάνθιος και ο ελάσσονας στρογγύλος . Ξεκινούν από διαφορετικές περιοχές της ωμοπλάτης για να συμπλησιάσουν λίγο πριν την κατάφυσή τους στον βραχίονα. Δρούν συνεργικά ώστε να σταθεροποιούν την γληνοβραχιόνια άρθρωση συμπιέζοντας και κεντράροντας την κεφαλή του βραχιονίου οστού στην κοιλότητα της ωμογλήνης. Μάλιστα έχει βρεθεί ότι η ενέργεια αυτή από τους μύες του στροφικού πετάλου προηγείται της μυϊκής σύσπασης άλλων μεγαλύτερων μυών που κινούν τον βραχίονα (π.χ. μείζων θωρακικός, πλατύς ραχιαίος, δελτοειδής).

Ανάλογα με το μηχανισμό της βλάβης, η ρήξη του στροφικού πετάλου χαρακτηρίζεται ως οξεία, χρόνια ή συνδυασμός των ανωτέρω (οξεία σε έδαφος χρόνιας). Επιπλέον ανάλογα με το μέγεθος της ρήξης χαρακτηρίζεται ως μερικού ή ολικού πάχους. Συχνότερη είναι η ρήξη του υπερακανθίου, με τον υπακάνθιο και τον υποπλάτιο να ακολουθούν. Μεγάλη (massive) ρήξη του στροφικού πετάλου θεωρείται σύμφωνα με κάποιους ερευνητές μια ρήξη σε έναν τένοντα όταν έχει μέγεθος >5cm ή ακόμη οποιουδήποτε μεγέθους ρήξη σε δύο ή περισσότερους τένοντες.

Η πιθανότητα ρήξης του στροφικού πετάλου του ώμου αυξάνεται με την ηλικία. Άνθρωποι στην 7^η δεκαετία της ζωής τους εμφανίζουν ρήξη ολικού πάχους σε ποσοστό 25%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην 9^η δεκαετία ανέρχεται σε >50%. Επομένως θεωρείται ότι επισυμβαίνει στα πλαίσια των εκφυλιστικών αλλοιώσεων του συνδετικού ιστού με την ηλικία. Εξάλλου, στο 5-40% των ανθρώπων χωρίς πόνο στον ώμο ανιχνεύεται πλήρους πάχους ρήξη του στροφικού πετάλου!

Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπτώματα και τα λειτουργικά ελλείμματα του ασθενούς, την ηλικία του, καθώς και το μέγεθος και τη χρονιότητα της βλάβης μια θεραπευτική πρόταση κατατάσσει τους ασθενείς με παθολογία του στροφικού πετάλου σε 3 ομάδες:

1^η ομάδα

Ασθενείς μεγαλύτεροι από 60 ετών με πλήρους πάχους ρήξη του τενοντίου πετάλου ή άτομα οποιασδήποτε ηλικίας με μέτρια ή μεγάλη ρήξη και συνοδές χρόνιες, μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις του στροφικού πετάλου είναι προτιμότερο να υποβάλονται αρχικά σε συντηρητική αντιμετώπιση. Εάν αυτή δεν πετύχει, ο στόχος μιας χειρουργικής αποκατάστασης του στροφικού πετάλου ιδιαίτερα σε άτομα >65 ετών θα πρέπει να είναι η εξάλειψη των συμπτωμάτων.

2^η ομάδα

Άτομα με οξεία ρήξη του στροφικού πετάλου ή με χρόνιες πλήρους πάχους ρήξεις μεγέθους >1-1,5cm πιστεύεται ότι μπορούν να βοηθηθούν από μια πρώιμη χειρουργική επέμβαση, λόγω αυξημένης πιθανότητας επιτυχίας του χειρουργείου, αλλά και εξαιτίας του αυξημένου κινδύνου να επισυμβούν μη αναστρέψιμες βλάβες ακολουθώντας μια συντηρητική θεραπεία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η βλάβη μπορεί να επιδεινωθεί στο 50% των ατόμων αυτών με χρονικό μέσο όρο επιδείνωσης τα 2 χρόνια.

3^η ομάδα

Σε αυτή την ομάδα ανήκουν άτομα με τενοντοπάθειες του στροφικού πετάλου, ρήξεις μερικού πάχους, καθώς και με ρήξεις ολικού πάχους μικρού μεγέθους (<1 cm). Τα άτομα αυτά μπορούν να βοηθηθούν από ένα παρατεταμένο πρόγραμμα αποκατάστασης με θεραπευτική άσκηση. Οι ρήξεις ολικού πάχους μικρού μεγέθους χαρακτηρίζονται από μικρό κίνδυνο επιδείνωσης που είναι παρόμοιος με αυτόν που εμφανίζουν οι ρήξεις μερικού πάχους. Επίσης, η πιθανή αυτή επιδείνωση δεν έχει βρεθεί να επηρεάζει τη δυνατότητα χειρουργικής αποκατάστασης του τένοντα σε δεύτερο χρόνο. (Edwards et al 2016)

Παράγοντες που σχετίζονται με φτωχά αποτελέσματα μετά τη χειρουργική επέμβαση αποτελούν ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η μεγάλη ηλικία, η διαταραχή της ψυχικής υγείας (π.χ. κατάθλιψη) καθώς και τυχόν αποζημίωση του ασθενή από την εργασία του. Επομένως θα ήταν επωφελές να ρυθμίζονται προεγχειρητικά όσοι από αυτούς τους παράγοντες μπορούν να ρυθμιστούν.

Από την άλλη πλευρά ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιτυχή έκβαση ενός προγράμματος αποκατάστασης είναι η θετική προσδοκία του ασθενούς! Δηλαδή, εάν ο ασθενής δεν πιστεύει ότι θα βοηθηθεί από ένα πρόγραμμα συντηρητικής αντιμετώπισης, παρά μόνο από μια χειρουργική επέμβαση, τότε καλό θα ήταν να χειρουργηθεί.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω, υποψήφιος για χειρουργική αποκατάσταση ρήξης του στροφικού πετάλου του ώμου χωρίς προσπάθεια για συντηρητική αποκατάσταση είναι ασθενής ηλικίας <65 ετών με μέτριου ή μεγάλου μεγέθους (>1,5 εκατοστού) οξεία ρήξη (τραυματικής αιτιολογίας) τένοντα με λειτουργικές διαταραχές χωρίς συνοδές χρόνιες εκφυλιστικού τύπου αλλοιώσεις στο στροφικό πέταλο.

Όλοι οι άλλοι ασθενείς συνιστάται να δοκιμάσουν τη συντηρητική θεραπεία αποτελούμενη από φυσικοθεραπεία, αλλά κυρίως από ένα καθημερινό ασκησιολόγιο. Η διάρκεια του προγράμματος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 6-12 εβδομάδες πριν ξανατεθεί το ερώτημα του χειρουργείου. Ωστόσο, σε σημαντικού βαθμού ρήξεις με λειτουργικές διαταραχές, μια μέση διάρκεια του προγράμματος αυτού είναι 6 μήνες.

Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής είναι υπεύθυνος για την επιλογή της θεραπείας του, αφού λάβει την κατάλληλη ενημέρωση από τον ιατρό.